Bohaterowie "Wesela"

← Evviva l'arte! (wiersz)

"Wesele", jego bohaterowie i kompozycja Strona główna

Symbolika "Wesela" i jego bohaterów →

Osoby

Mieszkańcy lub goście z Krakowa/Inteligencja

Pan Młody – Lucjan Rydel

Pan Młody – Lucjan Rydel (1870-1918), poeta i dramaturg – został tu przedstawiony z tendencją do przejaskrawienia jego słabostek, rysów komicznych. Jego skłonność do chłopomanii jest tu pokazana jako obłudna maska, chociaż trzeba dodać, że Pan Młody sam w nią wierzy. Pan Młody kocha to, co wiejskie: krajobrazy, stroje, styl życia (zaczyna nawet iść w ślady chłopów i unikać higieny osobistej, od czego – jak sam mówi – czuje się znacznie lepiej). Stara się naśladować Gospodarza, jest jakby przedłużeniem jego postaci. Zwierza się Racheli, że, jako poeta, kiedyś opisze wszystko to, co go tu spotkało.

Poeta – Kazimierz Tetmajer

Poeta – Kazimierz Tetmajer (1865-1940) – brat gospodarza, Włodzimierza Tetmajera, autor dramatu poetyckiego „Zawisza Czarny”. W sztuce jest nazywany „żurawcem”, gdyż uwielbiał podróżować, na weselu Rydla był jedynie przelotem. Wyspiański ukazał także inną skłonność Kazimierza Tetmajera – prowadzenie częstych dyskusji-flirtów (m.in. z Maryną i Rachelą). Niekiedy owe dialogi przeradzają się w mini-poematy. Poeta przeżywa wewnętrzny dramat postawy, jako poeta jest światowcem, obserwującym bawiących się ludzi z dystansu. Jest jednocześnie „lwem salonowym”, co przejawia się w częstych flirtach. Podczas rozmowy z Rachelą, w ich głowach rodzi się pomysł zaproszenia na wesele Chochoła.
Wypowiedzi Poety nacechowane są dekadentyzmem i pesymizmem, wyraźnie czuć wewnętrzne rozdarcie – Poeta marzy o sile i potędze, lecz wokół dostrzega jedynie „skrzeczącą pospolitość”

Dziennikarz – Rudolf Starzewski

Dziennikarz – Rudolf Starzewski (1870-1920), ówczesny redaktor krakowskiego „Czasu” – jest postacią zdolną do właściwej oceny sytuacji narodowej. Posiada dużą wiedzę i intuicję, cechuje się inteligencją i analityczną oceną rzeczywistości. Jak pisze Żeleński: „był om człowiekiem najbardziej powołanym, aby na weselu objawiła mu się przenikliwa, gorzka, surowa myśl, upostaciowiona w Stańczyku”. Ulega poczuciu niemocy, świadomość tragizmu losów narodu niezdolnego do działania odbiera mu aktywność, wpędza w apatię. Ma również lekceważący stosunek do chłopstwa, uważając je za krótkowzrocznych prowincjuszy.

Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer

Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer (1862-1923), malarz i poeta, później także działacz polityczny. W jego domu właśnie odbywa się tytułowe wesele. Choć w duszy romantyk, skłonny do uniesień, a nawet obłędu (wrażenia wywołane wizytą Wernyhory), Gospodarz patrzy na świat oczyma realisty – oddaje bieg wypadków w ręce młodszego pokolenia, nie bacząc na potencjalne konsekwencje tej decyzji. Wyspiański ukazał w nim słabość, niezdecydowanie Inteligencji do podjęcia wielkiego czynu. Miast tego, stać ich jedynie na słowa, deklaracje, czekanie i marzenia.

Radczyni

Pierwsza przybyła z Krakowa (profesorowa Antonina Domańska, autorka książek dla dzieci, ciotka L. Rydla) i – choć stara się ukryć swoje poczucie wyższości nad bronowicką społecznością – daje się poznać jako osoba ograniczona, niesympatyczna, obłudna, ignorantka w sprawach znanych nawet mieszczuchom, jak pora siewu.

Nos – cyganeria artystyczna Przybyszewskiego

Nos to połączenie dwóch postaci: Tadeusza Noskowskiego i Stanisława Czajkowskiego oraz, jak mówi Boy-Żeleński, „cała przybyszewszczyzna, której dwuletni okres święcił się w Krakowie bezpośrednio przed Weselem”. Nos uosabia więc wszystkie charakterystyczne cechy młodopolskich artystów, a przede wszystkim, skłonność do alkoholu:

“	Piję, piję, bo ja muszę, bo jak piję, to mnie kłuje: wtedy w piersi serce czuję, strasznie wiele odgaduję” (...) Chopin, gdyby jeszcze żył, to by pił-	,,
	Wesele, Akt III sc.2

Paradoksalnie – w stanie upojenia zdolny do „trzeźwego” widzenia spraw społecznych.
Nos wyraża także dekadencką, nihilistyczną postawę wobec życia:

“	Wszystko nudzi, wszystko mi się przykrzy już;	,,
	Wesele, Akt III sc.2

oraz kult sztuki:

“	...evviva l’arte! (...) kult Bachusa i Astarte. Ha! Trza znosić Fata Los, konsekwentnie pusty trzos	,,
	Wesele, Akt III sc.2

Rachela - Pepa Singer

Pepa była córką karczmarza z Bronowic, Hersza Singera. Jej portet w Weselu znacznie odbiega od faktycznej sytuacji. Na weselu Rydla miała zaledwie 15 lat i nie byłą przez nikogo zauważana. W "Weselu" ukazana została jako żydowska emancypantka, oczytaną, inteligentną ("zna cały Przybyszewski"). Rachela to młoda artystka, która we wszystkim dookoła widzi poezję. Jako muzą wesela, dotrzymuje kroku Poecie w tworzeniu wierszy i wraz z nim jest inicjatorką fantastycznych wydarzeń w aktach II i III.

Haneczka (Anna Rydlówna), Maryna i Zosia (Zofia i Maria Parneńskie)

Ukazane zostały zgodnie z ich pierwowzorami, są energiczne, dobrze bawią się na weselu. Maryna jest nieco dojrzalsza od swoich równieśniczek, ona też demaskuje flirt Poety. Jest dowcipna, ma cięty język, jest dobrą obserwatorką życia społecznego.

Mieszkańcy Bronowic/Chłopstwo

---

Panna Młoda – Jadwiga Mikołajczykówna

Panna Młoda – Jadwiga Mikołajczykówna, najmłodsza siostra Anny Tetmajerowej. Postać ta, na premierze „Wesela” wywołała spory skandal, gdyż postać Panny Młodej całkowicie odbiega od pierwowzoru. Wbrew rysunkowi postaci zaproponowanemu przez autora dramatu, była ona subtelną, drobną, „oświeconą” i przepojoną duchem patriotyzmu bogatą wieśniaczką, nie zaś naiwną, ale pełną temperamentu, rezolutną, hożą dziewuchą. Sposób myślenia i wyrażania się Panny Młodej świadczy o braku wykształcenia i obycia towarzyskiego, co wyraźnie dotknęło Jadwigę Mikołajczykównę. Wyspiański pragnął jednak uzupełnić postać Pana Młodego kimś o równie przejaskrawionych komicznych cechach.

Czepiec – Błażej Czepiec

Czepiec – Błażej Czepiec, pisarz gminny, wuj Jadwigi Mikołajczykówny; uosabia porywczą, silną, pewną siebie postać polskiego chłopa. Interesuje się polityką, ma szerokie obeznanie w panujących stosunkach społecznych (trafnie nazywa Poetę „Panem Latawcem”). Czepiec jest gotów do wzięcia udziału w powstaniu narodowym, jeśliby tylko takie miało nadejść, czeka jednak na przywództwo ze strony inteligentów. Wierzy w potężną moc i siłę ukrytą wśród polskiego chłopstwa, co często wyraża (np. wchodząc z kosą na sztorc do domu Gospodarza).

Czepcowa

Żona Czepca, jest tylko uzupełnieniem pary, pozostaje w cieniu męża.xD

Gospodyni – Anna z Mikołajczyków Tetmajerowa.

Żona Włodzimierza Tetmajera, kochająca żona i matka. Jest gospodarna i praktyczna – znalezioną złotą podkowę chowa w skrzyni.

Żyd - Hersz Singer

Karczmarz z Bronowic. Nad interesy przedkłada uczucie do córki, wykształconej, rozpoetyzowanej, wrażliwej. Jego postać świadczy o tolerancji dla narodu żydowskiego, wrośniętego już od dawna w polską kulturę.

Jasiek - Jan Mikołajczyk

Jan Mikołajczyk, brat Panny Młodej. Dumny, młody drużba, parobek, marzący o bogactwie. Pyszni się z posiadanej czapki z pawich piór. Jest młody i nierozważny, najmniej odpowiednią osobą do posiadania Złotego Rogu. Choć energiczny i pełen zapału, świadomy sytuacji politycznej był zbyt lekkomyślny i beztroski by sprostać powierzonemu mu zadaniu poderwania Polski do buntu.tłuszcz

Klimina

Wiejska baba, pełna energii, rubaszna i wesoła.

Dziad

Przedstawiciel starszego pokolenia. Dziad przechowuje w pamięci wypadki rzezi galicyjskiej. Jest nędzarzem i popychadłem – nie angażuje się w sprawy społeczne.

Kuba, Wojtuś, Staszek, Kasper, Marysia, Kasia,Kamil,Robert

Wiejskie dzieci, bawiące się na zabawie. Kasper, tak jak Jasiek jest drużbą, bardziej doświadczonym w sztuce flirtu od swojego kolegi.
Marysia to siostra Anny i Jadwigi, była zaręczona z malarzem, Ludwikiem de Laveaux, który zmarł w Monachium na gruźlicę. W Weselu ukazuje się on jej jako Widmo. Po jego śmierci wyszła za Wojtka - Wojciecha Susuła

Isia

Mała dziewczynka, która spotyka chochoła. Odważna i rezolutna, obarczona obowiązkami domowymi. Zabawna i rozkoszna

Ksiądz

Postać nie grająca ważniejszej roli w sztuce. Jest Chłopem, a mimo to, ze względu na swój urząd, przez to jest traktowany z dystansem. Co interesujące, prowadzi interesy z Żydem.

Osoby dramatu (postaci fantastyczne/historyczne)

Zobacz: Symbolika "Wesela" oraz Kto się komu pojawia w "Weselu"?

• Chochoł - pojawia się w izbie weselnej, śpiewając smętną piosenkę o pawich piórach; zapowiada przybycie gości; to pośrednik między światem rzeczywistym a fantastycznym. Jest otulonym słomą na zimę krzakiem róży. Zjawia się na początku akcji fantastycznej (w II akcie) oraz na końcu dramatu, gdy gra"chocholą" muzykę uczestnikom akcji (akt III). Jest symbolem nadziei na odrodzenie Polski, społeczną sprawiedliwość, a także objawieniem sztuki i piękna.

• Widmo - malarz Ludwik de Laveaux, uczeń Jana Matejki - ukazuje się Marysi. Ludwik miał się ożenić z Marysią, ale zmarł wcześniej na gruźlicę. Marysia mogłaby mieć podobne wesele; mogłaby wyjść za „pana z miasta". Ten obraz literacki, przypomina Mickiewiczowską balladę "Romantyczność" i dramatyczną historię Jasia i Karusi.

• Stańczyk - nadworny błazen trzech ostatnich Jagiellonów, bystry i odważny mędrzec zatroskany o los Polski, pojawia się na obrazach Matejki - ukazuje się Dziennikarzowi.
  Stańczyk uosabia sumienie Dziennikarza, który pracując w lojalistycznym dzienniku, wie, że „usypia" naród i szarga „świętości" narodowe. Dziennikarz jest wyznawcą tez krakowskiej szkoły historycznej, głoszącej dość kontrowersyjny program polityczny oparty na przekonaniu, że historia Polski była pasmem klęsk i niepowodzeń, a jedyną metodą postępowania w obecnej sytuacji Polski jest lojalizm i ugoda z zaborcą. Stańczyk - błazen Zygmunta Starego - wskrzesza czasy świętości Rzeczypospolitej Jagiellonów, jest znakiem jej potęgi i chwały, zadaje tym samym kłam tezom krakowskiej szkoły, jest wyrzutem sumienia Dziennikarza, który przeżywa kryzys zaufania do ideologii własnego stronnictwa. Błazen ofiarowuje Dziennikarzowi kaduceusz (w starożytności była to laska heroldów, zapewniająca im nietykalność; to symbol pokoju i łagodzenia sporów, ale także laska błazna), by rozbudzał świadomość narodową - „mącił narodową kadź" i „stał na czele”

• Rycerz Czarny - Zawisza Czarny z Garbowa, sławny i mężny rycerz, walczył pod Grunwaldem, symbol Polaka-patrioty - ukazał się Poecie. Zwiastun odrodzenia ojczyzny. Mówi Poecie: „Na koń; zbudź się!...". Wyznacza mu rolę wieszcza. Poeta wie, że „Polska to jest wielka rzecz", ale nie czyni nic i „śpi". Jest dekadentem, porażonym niemocą i owładniętym melancholią. Zawisza Czarny jest symbolem jego rozterek wewnętrznych, znakiem siły i mocy, której brakuje Poecie.

• Hetman - Franciszek Ksawery Branicki - współtwórca konfederacji targowickiej, sługus Moskwy, sprzedawczyk, zdrajca, podczas powstania kościuszkowskiego skazany na śmierć - ukazuje się Panu Młodemu. Hetman zmusza Pana Młodego do zastanowienia się, czy w głębi serca nie tkwi w nim poczucie wyższości szlachty nad chłopstwem. Hetman mówi: „Czepiłeś się chamskiej dziewki! Polska to wszystko hołota, tylko im złota...".

• Upiór - Jakub Szela - chłop spod Tarnowa, stanął na czele rabacji galicyjskiej (1846). Rzeź szlachty przez zbuntowane chłopstwo sprowokowała administracja austriacka, by rozbić przygotowywane powstanie narodowe - ukazuje się Dziadowi. Symbol głębokiego podziału narodu polskiego na "panów" i "chamów" i krzywdy chłopskiej oraz wzajemnej pogardy.
  Odkryta zostaje haniebna karta polskiej historii. zapewne po to, by wyjaśnić przyczyny wzajemnej niechęci inteligencji do chłopstwa, po części usprawiedliwić jej postępowanie funkcjonującym jeszcze żywo w pamięci obrazem rzezi galicyjskiej.

• Wernyhora - na wpół legendarny Kozak, wróż ukraiński z 2. połowy XVIII w. Symbol odrodzenia Polski w granicach historycznych z 1772 r.; rzecznik zgody chłopów ze szlachtą oraz Polaków z Rusinami - ukazuje się Gospodarzowi. Pan -Dziad z lirą przybywa z rozkazem z dawnych kresów Rzeczypospolitej - symbolu wielkości i potęgi dawnej Polski, ale i buntów chłopskich przeciwko polskiej szlachcie. Budzi chęć do czynu narodowego i przymierza szlachty z chłopami. Symbol wiary w odrodzenie ojczyzny. Wernyhora zostawia Złoty Róg na sznurze i nakazuje "rozesłać wici" po kraju. Kiedy odjeżdża, jego koń gubi złotą podkowę. Z chwilą pojawienia się tej postaci rozpoczyna się w dramacie wątek narodowo-wyzwoleńczy, skonstruowany jednak nie w konwencji realistycznej, ale symbolicznej.

---