← Ocena chłopów i inteligencji | Impresjonizm w sztuce i poezji Młodej Polski, Melodia mgieł nocnych (wiersz) Strona główna |
Symbolizm okresu Młodej Polski → |
Impresjonizm (łac. impressio = odciśnięcie, wrażenie)- kierunek ukształtowany we Francji w 2. połowie XIX w., przede wszystkim w malarstwie, mający swoje odpowiedniki we wszystkich dziedzinach sztuki. Podstawowym założeniem impresjonistów było przedstawianie percepcji świata zewnętrznego przez jednostkę, percepcji o charakterze zazwyczaj biernym. Zbliżało go ono do naturalizmu, który głosił m.in. hasło ukazywania świata przez pryzmat temperamentu artysty.
Nazwa "impresjonizm" pochodzi od tytuły obrazu "Impresja. Wschód słońca Claude'a Moneta oraz opinii jednego z krytyków, komentującego wystawę impresjonistów w Paryżu, w 1874 r. Impresjoniści zerwali z dotychczasowym postrzeganiem sztuki poprzez pryzmat ideałów antycznego piękna (akademizm). Twierdzili, że malowanie pejzaży w pracowniach mija się z celem; wynalezienie farby w tubkach w 1847 roku skłoniło malarzy do wychodzenia w plener. Artyści chcieli uchwycić w swych obrazach ulotne chwile, dlatego też ich dzieła wydają się być niedokończone, malowane szybkimi pociągnięciami pędzla, cenili bowiem chwilowe, szybko przemijające doznania. W sztuce i w literaturze autorzy przede wszystkim postawili na dźwięk, obraz, grę świateł i dynamikę; obrazy i sceny impresjonistyczne są zazwyczaj tajemnicze, melancholijne, oniryczne.
Twórcy impresjonizmu[]
- Edouard Manet - nazwany "ojcem" impresjonistów, nigdy nie stosował metody dywizjonistycznej i nie brał udziału w wystawach impresjonistów. Śniadanie na trawie, Olimpia
- Claude Monet - od jego obrazu Impresja - wschód słońca pochodzi nazwa "impresjonizm". Nenufary, Katedra w Rouen
- August Renoir - Czerwone dachy, Huśtawka, Śniadanie wioślarzy.
- Edgar Degas - przedstawienia baletnic, w których eksponował ruch i jego możliwości ekspresyjne. Klasa tańca, Absynt (sytuacje z barów).
- Camille Pissarro - malował głównie pejzaże, w których widać niezwykła wrażliwość artysty na kolor i światło.
W Polsce[]
Impresjonizm w literaturze[]
Lirykę impresjonistyczną wyrażała luźna budowa, zacieranie konturów kompozycyjnych wypowiedzi, pełne podporządkowanie przedstawionego świata podmiotowi lirycznemu oraz nastrojowość. Artyści upodabniali swój utwór do dzieła muzycznego, kładąc nacisk na walory brzmieniowe, wprowadzając onomatopeje, uwydatniając rolę instrumentacji głoskowej. W liryce najpełniej doszły do głosu tendencje stylistyczne i., ujawniające się w nagromadzeniach epitetów, częstym używaniu form bezosobowych i rzeczowników odsłownych. Głównym przedstawicielem i. w liryce jest Paul Verlaine; jego twórczość oddziaływała szeroko (również w Polsce), w tym także na reprezentantów symbolizmu. W poezji końca XIX w. elementy impresjonizmu oraz symbolizmu wchodziły ze sobą w liczne związki.
Impresjonizm w muzyce[]
Impresjonizm jako nurt muzyczny cechuje wyjątkowe wyczulenie na brzmienie jako samoistny środek wyrazu. W związku z tym w muzyce impresjonistycznej następuje znaczne zróżnicowanie efektów dynamicznych, wykonawczych, harmonicznych, fakturalnych (np. szybkie pochody figuracyjne reprezentujące element ruchu), instrumentacyjnych (wykorzystywanie instrumentów w nie stosowanych dotąd rejestrach, np. fletu w niskim rejestrze - C.Debussy - Popołudnie Fauna).
W porównaniu z romantyzmem, wydobywane jest brzmienie poszczególnych instrumentów, unika się współdziałania wszystkich instrumentów równocześnie, rezygnuje z dużej siły brzmienia (por. np. z IX Symfonią Beethovena). Główną strukturą impresjonizmu jest forma 3-częściowa, która – choć przejęta z muzyki romantyzmu – otrzymała nowe oblicze. Świadczy o tym rezygnacja z wszelkich przejawów ewolucjonizmu; forma polega na szeregowaniu odcinków.
Charakterystyczną cechą muzyki impresjonistycznej jest programowość, której inspirację stanowią:
- folklor, zwłaszcza hiszpański (np. C. Debussy Iberia),
- muzyka taneczna (np. Soirée dans Grenade),
- kultura antyczna (np. Danseuses de Delphes),
- orientalizm (np. Pagodes)
oraz zjawiska zmysłowe (synestezja):
- audytywne (np. Jardins sous la pluie),
- optyczne (np. Reflects dans l'eau).
Twórcy[]
- Claude Debussy
- Maurice Ravel (także symbolizm)
- Paul Durac (wpływ)
- Karol Szymanowski
Hasła pokrewne[]
Bibliografia[]
| ||
Lekcje: Wstęp do modernizmu • Modernizm - pojęcia • Filozofia epoki Modernizmu • Dekadentyzm • Czasopisma w epoce Modernizmu • Confiteor • Forpoczty • Teka Stańczyka • Stańczycy • Niemoc (wiersz) • Wesele • Bohaterowie "Wesela" • Kompozycja "Wesela" • Kto się komu pojawia w "Weselu"? • Symbolika "Wesela" • Ocena chłopów i inteligencji • Cyganie, dandysi, dekadenci • Koncepcja młodopolskiego artysty i sztuki • Evviva l'arte! (wiersz) • Impresjonizm • Melodia mgieł nocnych (wiersz) • Symbolizm • Deszcz jesienny (wiersz) • Kowal (wiersz) • Krzak dzikiej róży (sonet I) (wiersz) • Ekspresjonizm | ||
Lektury: Wesele • Chłopi • Ludzie bezdomni | ||
Wypracowania: • |
Wszystkie artykuły, obrazki i szablony • Zaloguj się News • Nowe strony • ToDo • Ciekawe strony • Edytuj |